Bij een fusie, een carve out, reorganisatie en/of overname wordt er steeds vaker gekeken naar de bedrijfsethiek, de bedrijfscode en de intern- en externe beleving en naleving hiervan. Tijdens een fusie of overname is het steeds vaker een gewichtig onderwerp; in welke mate heeft de cultuur en bedrijfsethiek invloed op he bedrijfsresultaat?
“Het ontbreken van bedrijfsethiek is een typisch Nederland (cultuur-)probleem.”
Steeds meer profit en non-profit organisaties nemen het niet zou nauw met de balans tussen rechten, belangen en wensen. Er wordt gewezen naar het verleden, de organisatiecultuur en marktwerking. Met name een individueel belang, de vaak aanwezige ego van directie en bestuurders en (individuele) bestuurlijke incompetentie dragen dan ook in hoge mate bij aan het ontbreken van bedrijfsethiek.
Bedrijfsethiek; de balans tussen rechten, belangen en wensen.
Bedrijfsethiek is een kritische bezinning over het goede doen met de juiste redenen, het maken van de juiste keuzes wanneer we geconfronteerd worden met verleidingen zoals macht, prestige en geld. Het gaat over meer dan alleen persoonlijk gewin, naleving van wettelijke voorschriften en voldoen aan de verwachtingen van anderen. Wanneer je het goede doet met de juiste redenen is je gedrag uitlegbaar met ethische argumenten. Het verschuilen achter anderen of het verleden hoeft dan niet meer; je neemt de verantwoordelijkheid.
Vrijwel alle grote profit en non-profit organisaties hanteren een eigen interpretatie van haar bedrijfsethiek omschreven in een soort van bedrijfscode en gaan over rekening houden met de rechten, belangen en wensen van alle betrokkenen. Helaas kom ik steeds meer Nederlandse organisaties tegen die bedrijfsethiek proberen te vertalen in een bedrijfscode* (zoals bijv. een gedragscode, integriteitscode of code of conduct). Deze code wordt vervolgens misbruikt en ingezet als een onderdeel van haar marketing. Meestal van korte duur. Media, klanten en eventuele vrijwillige betrokkenen reageren kritisch en in sommige gevallen beïnvloed zelfs de publieke opinie het bedrijfsresultaat. De interne organisatiecultuur krijgt een knauw, medewerkers zeggen het vertrouwen op en ziekteverzuim schiet omhoog.
Bestuursleden, directie en management zijn het er onderling vaak niet met elkaar eens en de eerdere genoemde balans is dan ook vrijwel onvindbaar. Het gat tussen de ‘ivoren torens’ en het uitvoerend management toont eenvoudig aan met welke discrepantie, m.b.t. de interne bedrijfsethiek, een organisatie te maken heeft.
Governance & Integrity Nederland werkt aan het versterken van integriteit bij de (semi-)overheid en in private ondernemingen met een publieke taak. Blijft over de resterende profit en non-profit organisaties. Good governance, integriteitsbeleid en beloningsbeleid valt in Nederland nog steeds binnen het traditionele poldermodel waarbij werkgevers, werknemers en overheid met elkaar onderhandelen over de te volgens koers en controle op de naleving.
Conclusie:
Door de bedrijfsethiek en de inhoud van de bedrijfscode periodiek door een externe partij te laten onderzoeken op de naleving, wordt transparantie bevordert en snijdt het mes uiteindelijk aan twee kanten; de invloed op de externe en interne beleving van merk en cultuur. De voordelen zijn direct meetbaar; werkgevers ervaren minder werkstress en ziekteverzuim onder werknemers. De lange termijn waardecreatie voor de organisatie verbeterd en er ontstaat een hogere arbeidsmotivatie en werkkwaliteit.
Het inzichtelijk en meetbaar maken in welke mate de cultuur en bedrijfsethiek invloed heeft op het bedrijfsresultaat is een specialisatie. In sommige gevallen is het leed al geschied en moeten alle zeilen worden bijgezet om erger te voorkomen.
* Een bedrijfscode wordt niet opgelegd – zoals een branchecode of de Corporate Governance Code voor beursgenoteerde bedrijven – maar geeft juist aan waar een organisatie zich hard voor wenst te maken.
Mark Nijenhuis 